سال‌هاست که یلدا رو جشن می گیریم. سال ها پدربزرگ‌ها و مادربزرگ هامون شب‌های یلدا زیر کرسی نشستن و شب زنده‌داری کردن. سال‌های سال خان‌ها برای رعیت‌ها شب‌چرگی فرستادن.  و شب یلدا برای ما هنوز از شب‌های خاص هست. اما خیلی از ما نمی‌دونیم 

چرا شب یلدا شب خاصیست. یا اینکه شب یلدا از کجا اومده. یا اصلا چرا شب یلدا سفره خاص خود رو داره.

     مراسم یلدا و آنچه در نخستین شب زمستان و بلندترین شب سال برپا می‌شود، مراسمی‌ است مرتبط با ایزد مهر. در اوستا مهر، بزرگترین ایزدان است که اهورامزدا او را در بزرگی و شکوه و توانایی هم‌سنگ خود آفریده. نام این ایزد در سانسکریت Mitra، در اوستا Mithra و در پهلوی Mitr است. مهر، فروغ و پرتو و نور خورشید (و نه خود خورشید) است. شب یلدا شب زایش مهر است.

     سابقه شب یلدا سابقه‌ای چندین هزار ساله است. مردمان پیشین که زندگی‌شان بر پایه‌ی کشاورزی و چوپانی بود و توجه خاصی به گردش ستاره ها و مهم تر از همه، خورشید داشتند، بر اثر تجربه با گردش ظاهری خورشید در آسمان ، پیدایش فصل‌ها و بلندی و کوتاهی روز و شب آشنا شده بودند. روشنی و روز و تابش خورشید در نظرشان نماد نیکی و تاریکی شب و سرما نماد اهریمن و پلیدی بود. کم کم اعتقادشان بر آن شد که نور و روشنی و ظلمت و تاریکی در نبردی دایمی هستند. به مرور دریافته بودند که کوتاه‌ترین روزها روز آخر پاییز است. اما بلافاصله بعد از این شب بلند، روزها به تدریج بلند شده  و شب کوتاه می‌شود. به همین دلیل آن شب را یلدا به معنی تولد و زایش نور خورشید شکست‌ناپذیر نامیدند وا آغاز سال قرار دادند. روز اول دی نیز، خور روز نام داشت که به مرور به خرم روز تغییر نام داد. 

  
     و اما چرا شب یلدا را چله – چله بزرگ- می‌نامند؟ چله بزرگ از اول دی‌ماه است تا 10 بهمن‌ ماه که 40 روز است. چله کوچک از 10 بهمن است تا 20 اسفند. و از آن جهت چله کوچک است که در آن از شدت سرما کاسته شده است. و اما روز اول زمستان خود، جشن دیگری‌ست. در تقویم اوستایی روزها نیز مانند ماه‌ها برای خود نامی دارند و چنانچه نام روز و نام ماه یکی شود( که در هر ماه یک روز چنین است) آن روز را جشن برپا می‌کنند( همان‌گونه که 16 مهر ماه روز مهر از ماه مهر است و جشن مهرگان برپاست). دَذوَ در اوستا به معنی آفریدگار و دَدو در پهلوی نام تغییر شکل یافته آن است. ماه دی (شکل فارسی دَدو پهلوی) را خور ماه (ماه آفریدگار) نیز می‌نامیدند. ابوریحان بیرونی می‌گوید: دی ماه و ان را خور ماه نیز می‌گویند. نخستین روز آن خرم روز است و این روز و این ماه هر دو به نام خدای بزرگ است.

     به روز اول دی دیگان هم می گویند. که همان تولد مهر و آغاز سال است. خورشید، مهر یا میترا، مسیح و نجات‌بخش جهان از اهریمن بوده است. در زمانی که آیین مهر در جهان متمدن کهن منتشر شد در روم و بسیاری از کشورها 21 دسامبر که برابر با اول دی‌ماه بود را به عنوان تولد مهر جشن می گرفتند. در سده 4 میلادی اشتباهاتی در کبیسه روی داد و به همین خاطر تولد مهر نجات بخش یا مسیحای منجی در 25 دسامبر تثبیت شد. تا آن زمان تولد عیسای مسیح را در 6 ژانویه جشن می‌گرفتند اما چون دین اغلب رومیان و بیشتر کشورهای اروپایی آیین مهر بود، کلیسا نتوانست جشن آیین مهر را از بین برد و همان روز را تولد مسیح قرار داد.
     یلدا یک واژه سریانی به معنای تولد است. مسیحیان سریانی این واژه را با خود به ایران آوردند و این کلمه در ایران ماندگار شد. مسیحیان همچنان شب تولد مسیح را به رسم آیین مهر تا بامداد بیدارند و با خوردن و آشامیدن به شادی می گذرانند.
سفره شب یلدا سفره مْیزد (Myazd) است و میزد عبارت است از میوه های تر و خشک، نیز آجیل که زرتشتیان به آن لرک (lork) می‌گفتند. این سفره سفره مقدسی بوده است.

نظرات شما عزیزان:

amir

ساعت17:03---26 آذر 1391

mer30 vagean jaleb bod

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: